HENGELO – “Ze gaan allemaal dood” zei mijn moeder de laatste jaren vaak, duidend op nabije generatiegenoten die met een minder gestel behept waren. Naast oud-buurvrouw Bartje die vorig jaar tegen wil en dank de 101 aantikte waren er nog maar bar weinig over en op een gegeven moment verlies je je vermogen om je in het lange leven van nieuwe anderen te verdiepen. Wanneer de gewone dingen alle aandacht opeisen blijft daar niet veel tijd voor over.
Maar zelfs wanneer je op de helft bent, gaan er mensen om je heen dood, mensen die jij ook had kunnen zijn. Nog slechter te verteren wordt het wanneer er zonder goede reden -er bestaan daarvoor namelijk niet veel goede redenen- iemand in de buurt wordt neergestoken die je kind had kunnen zijn. Hoeveel beter zou onze wereld er uit zien wanneer het onvermogen om soortgenoten te doden of verwonden onwrikbaar in onze genen verankerd zou zijn.
Genoeg verdriet dus ook in 2019: je kunt altijd zomaar neervallen, binnen een week kun je dood en begraven zijn, zo simpel is het, anytime. Het bracht me op een bijzondere manier tot uitvaartfotograaf, dankbaar en intiem werk. Niet makkelijk, maar wel makkelijker dan nabestaan.
Er zijn ook grote problemen voor als je wel blijft leven. De natuur zorgt netjes voor zichzelf en heeft de mens niet bepaald bovenaan haar prioriteitenlijst staan. Hoe efficiënter (geconcentreerder, uniformer) de mens zich georganiseerd denkt te hebben des te kwetsbaarder hij wordt. De korte termijn regeert, terwijl regeren juist vooruitzien heet te zijn. Recordbrekende orkanen, overstromingen, bosbranden, virusuitbraken, ze zijn nog amper te beteugelen. En ook aan de andere kant, bij de zaken die we zelf heel knap verzonnen hebben zijn we op het punt Too Big To Fail aangekomen. Een paar Russische hackers zijn in staat om landen plat te leggen en voor vele miljarden schade toe te brengen en niemand die er iets tegen kan doen. In de formule risico = kans x impact is de factor impact zo groot geworden dat er zelfs bij een minieme kans een enorm risico ontstaat: bijna-nul keer oneindig gaat toch gewoon naar oneindig toe. We moeten serieus gaan bedenken wat we doen als het allemaal niet meer werkt, de stroomvoorziening uitvalt, het internet, het betalingsverkeer, het vervoer. Automatisering is 99% dodelijke verveling en 1% paniek, leerde ik al als de maatschappelijke toekomst van de “informatica” voordat de Technische Hogeschool Twente een Ondernemende Universiteit werd. Inmiddels is dat misschien 99,999% versus 0,001% geworden, wat het alleen maar erger maakt.
Er waren natuurlijk ook licht- en hoogtepunten. Het feest in Delft was er zeker één, waarbij alle liefde van de hele wereld samenkwam. Mensen oogsten wat ze zaaien, het is eigenlijk heel simpel.
Het leven trekt kortom volle kracht voorbij, het is alweer 2020 geworden en wij hebben het weer gered.
