Tijdgeest

Iets gaat de verkeerde kant op. Verandering is gelukkig niet tegen te houden en vooruitgang is goed, maar het is zonde als bepaalde ervaringen en verworvenheden achteloos zouden verdwijnen en we daar wanneer het te laat is spijt van te krijgen. Dat lijkt me netto dan achteruitgang.

Bijvoorbeeld de sociale structuren en massa-schijn-beïnvloeding, de waarheids-waan. De meest media-getrainde, big-data-gesteunde of youtube-populaire uitingen worden snel als waarst bestempeld, met wat geluk nog in balans gebracht met een onevenwichtige tegenoverstaande mening. De vocal minority, waarbij je je altijd weer af moet vragen of ze echt bestaan of namens een verborgen agenda de wereld in worden gebracht.

De verschraling van de pers maakt dat de berichten die in het vroege radio1journaal toevallig ook in het onafhankelijke ‘regionale’ dagblad wordt uitgemeten, ’s avonds de bulletins, talkshows en ‘achtergrondrubrieken’ beheersen. Niet omdat het een actuele urgentie heeft, maar omdat iemand het de media-pijplijn heeft ingeperst, met een reden. Een dag later hoor je er vaak niets meer over. Maar gelukkig wel veel mensen die er vaak ongefundeerde mening over hebben. Armoedig allemaal.

Een NRC die vorige week komt met een verhaal waarvan je direct aanvoelt dat het moedwillig verkeerd interpreteren van een ook normaal uit te leggen redelijke en zinvolle actie van kamerlid Omtzigt is, zoals 2 jaar daarvoor al aangekondigd door de gerespecteerde columnist van dezelfde krant, wat door die krant nog eens wordt aangewakkerd met dat die ‘onthulling pijnlijk’ is en inmiddels door verschillende -die er wel bij waren- als kletskoek bestempeld. Duimendik vond ik ook de op een VVD-er lijkende reporter Marc Belinfante van EenVandaag die tijdens zijn reportage (na 8:00) niet vaak genoeg het frame “een hele erge/grote/foute blunder” kon herhalen, waar die ook “vergissing” of nog nauwkeuriger “een moedwillig of onkundig verkeerd uitgelegd onbelangrijk detail” had kunnen zeggen. Maar ja: wel veel ophef op de social media, ook door hunzelf trouwens. Je ziet in de reacties dat het verhaal -hoe onbelangrijk ook- verschillende tweeters tot een mening forceert.

Een deel van een oplossing is wellicht het volgende: ontneem het recht op digitale anonimiteit. Het is verknipt om verborgen achter een nep-identiteit maar alles te kunnen doen of roepen wat je maar kunt bedenken. Gratuit. Is een bericht of reactie echt of komt het van één of andere bot met de bedoeling de opinie te beïnvloeden? Die scheldkannonade voor en tegen de vrijheid van meningsuiting: wie is dat? Het geven van je mening als reaguurder (wat een lelijk woord is dát) op tendentieuze artikelen met als voornaamste doel clickbait te zijn dus advertenties of opinies te verkopen is anoniem ongeremd, maar hoe zou het zijn als je identiteit gevalideerd en zichtbaar is?

Ik ben een oplettende privacy-bewaker, omdat ik wantrouwend ben naar wie of wat mij volgt, maar zelfs dan: ook mijn nietsvermoedende data wordt ongewenst verhandeld. Dat zou  anders worden als dat voor iedereen transparant is, niet met zo’n waardeloze cookie-wet, maar maar gewoon, met een website waarop je precies kunt zien wie wat van je gebruikt en waarom. En dat je die dan allemaal dwingend uit kunt vinken. Geldt GDPR hier eigenlijk niet?

Zou de maatschappij niet ontzettend opknappen van verplichte identificatie? Dat je bij geboorte een digid (een onkraakbare en onsteelbare fysieke unieke code) krijgt waarmee je overal terecht kunt? Nooit meer inloggen met facebook, google+, vals gmail-account of wat dan ook, maar met je persoonlijke nederland.nl-ID. Gereguleerd en gefaciliteerd door de overheid, zoals ze dat in Estland -was het Estland?- al doen. Zoals mijnoverheid.nl maar dan serieus en met een stevige wettelijke basis.
Heb je dat goed voor elkaar, dan kun je eenvoudig digitale verkiezingen houden en referenda, maar ook kunnen opinies zo ontdubbeld worden, bots tellen niet meer mee, en kun je gefundeerd roepen dat x% van de bevolking iets vind of doet en y% daar geen mening over heeft en dus in beide kampen niet meetelt.
Hier in de provincie zijn er bijvoorbeeld maar weinig die ook maar iets van kwaad zien in Zwarte Piet, die daarbij ooit ook maar een seconde gedacht hebben aan discriminatie en slavernij, onderdrukken en minderwaardige negers. Moriaantje was het lievelingspersonage uit mijn lagere schooltijd. Dat daar een opruiende Sunny Bergman en dankbare Sylvana Simons met in hun kielzog iedereen die elke zweem van discriminatoir zijn probeert te ontwijken, fundamentalistisch van leer trekken zegt veel over hen, maar dat ze daarmee het tot voor kort voornamelijk onomstreden onschuldige kinderfeest gijzelen is op zijn zachts gezegd ergerlijk en geen haar beter dan de vermeende islamiseerders (die van de tsunami) of voormalige missionarissen (dat waren wij). De vocal minority in de periferie van media-centrisch Nederland bepaalt de agenda’s, en dat is nu eens niet het vermeende minderwaardigheidscomplex van de provincie, want dat bestaat hier niet.
Er zou best eens een uitzending van medialogica besteed mogen worden aan de exacte oorsprong van de huidige ZP-kruistocht en wie daar welk belang mee meende te moeten dienen, ik ben oprecht benieuwd want ik vind het zeer opmerkelijk dat een dergelijk irrationeel geluid als De Enige Juiste Mening zo stevig de maatschappij wordt ingeslingerd. En ben ik het zomaar eens met Rutte III wanneer die zegt dat Sinterklaas vooral een kinderfeest is. Zo had een burgemeester van Dokkum ook prima de demonstratievergunning een week later kunnen verlenen, men is vaak te bang.

Of het bovenstaande met een gevalideerde identiteit wordt opgelost weet ik eigenlijk niet, zelfs niet of het er iets mee te maken heeft. Maar ik denk wel dat wanneer de digitale anonimiteit verdwenen is een deel van de maatschappelijke communicatie weer meer genormaliseerd zou kunnen worden, normen en waarden zoals we die in de loop der jaren juist geleerd hadden, ook online en in een geglobaliseerde wereld. Er is echter een keerzijde wanneer een overheid mee kan kijken  en zo zitten we al snel weer bij de wet die suggestief “sleepwet” wordt genoemd.

Ach ja, zo mijmer je wel eens wat, it runs in the family.

foto: gevalideerde identiteit omstreeks 1990.